Van Gölü'ne özgü olan inci kefali, iklim değişikliği ve azalan kar yağışları nedeniyle yok olma riskiyle karşı karşıya. Uzmanlar, bu durumun hem balığın üreme göçünü hem de bölgedeki ekonomik dengeyi derinden etkilediğini vurguluyor. İklimsel değişiklikler, inci kefalinin geleceğini tehdit ederken, bu türün bölgedeki ekosistem ve insan yaşamı üzerindeki etkileri de giderek daha fazla önem kazanıyor.
İklim Değişikliğinin Etkileri
Doğu Anadolu'nun simgelerinden biri olan inci kefali, her yıl düzenli olarak tatlı sulara göç ederken, iklim değişikliğinin etkileri bu göç serüvenini zorlaştırıyor. Van Gölü'nde yaşayan bu tür, yerel halk için büyük bir ekonomik ve kültürel öneme sahip. Yaklaşık 20 bin kişinin geçim kaynağı olan inci kefali, son yıllarda yağış rejimindeki değişikliklerden olumsuz etkileniyor. Kış yağışlarının kar yerine sağanak şeklinde düşmesi, yeraltı ve kaynak sularının yeterince beslenememesine yol açıyor. Bu da akarsuların debisinin düşmesine neden oluyor.
Uzman Görüşleri
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, inci kefalinin bölge açısından son derece önemli bir tür olduğunu belirtiyor. Alaeddinoğlu, "Yaşanan iklimsel ve çevresel değişiklikler, balığın yaşam döngüsünü olumsuz etkiliyor. Geçmişte kış aylarında düşen kar yağışları, toprak tarafından emilerek yeraltı kaynak sularını besliyordu. Ancak günümüzde yağışların büyük kısmı sağanak şeklinde gerçekleşiyor ve bu durum suyun toprağa sızmasını engelliyor," dedi.
Akarsuların Durumu
Alaeddinoğlu, yoğun yağışların yüzey akışıyla göle ulaşmasının akarsuların taşıdığı su miktarını azalttığını ifade ediyor. "Su miktarı azaldıkça inci kefalinin üreme dönemi de olumsuz etkileniyor. Milyonlarca balık dar alanlara sıkışıyor ve yumurtlama göçü her geçen yıl daha da zor hale geliyor. Ayrıca, Van Gölü'ne dökülen akarsulardaki küçük çağlayanlar, su miktarı azaldıkça balıkların geçişini zorlaştırıyor," şeklinde konuştu.
Gelecekteki Tehditler
İnci kefalinin göç yolculuğunu kolaylaştıracak önlemler alınmadığı takdirde, türün geleceği tehlikeye girebilir. Bu durum yalnızca inci kefali için değil, aynı zamanda bölgedeki balıkçılık faaliyetleri için de ciddi bir risk oluşturuyor. İnci kefaliyle geçimini sağlayan binlerce insan bulunuyor ve bu balık, diğer et türlerine göre daha uygun fiyatlı olduğu için geniş bir besin kaynağı oluşturuyor. Ayrıca, inci kefali bölgedeki kültürel ve sağlık değerlerinin de önemli bir parçasıdır.
Tüm bu unsurlar göz önünde bulundurularak, havzanın yönetimi büyük bir önem taşımaktadır. İklim değişikliğinin etkileri ve su kaynaklarının azalması, bölgedeki ekosistem dengesi için kritik bir durum oluşturmaktadır. Bu nedenle alınacak önlemler, hem inci kefalinin hem de bölge halkının geleceği açısından hayati önem taşımaktadır.
