Trakya Üniversitesi'nden Doç. Dr. Mehmet Çelik, iyot eksikliğinin hâlâ önemli bir halk sağlığı sorunu olduğunu belirterek, özellikle çocuklar ve hamile kadınlar için ciddi sonuçlara yol açabileceğine dikkat çekti.
1–7 Haziran İyot Yetersizliği Hastalıklarının Önlenmesi Haftası kapsamında değerlendirmelerde bulunan Çelik, iyot eksikliğinin çocuklarda büyüme ve zeka geriliği, gebelerde ise düşük ve ölü doğum gibi ciddi sonuçlar doğurabileceğini söyledi.
Zeka gelişimi için kritik bir mikro besin
Doç. Dr. Çelik, iyotun çocukluk döneminde bilişsel gelişim üzerinde doğrudan etkili olduğunu belirterek, “Dünyada önlenebilir zeka geriliğinin en yaygın nedeni iyot eksikliğidir” dedi. Ciddi eksiklik durumunda çocuklarda IQ seviyesinin düşebileceğini vurgulayan Çelik, bu nedenle özellikle gebelik ve emzirme döneminde yeterli iyot alımının hayati olduğunu ifade etti.
Takviye iyot mutlaka hekim kontrolünde alınmalı
Çelik, iyotun genellikle mide ve ince bağırsaktan emildiğini, ancak bazı dönemlerde besinlerle alınmasının yeterli olmadığını belirtti. “Anne karnındaki bebek tamamen annenin iyot alımına bağlıdır. Bu nedenle 14. haftaya kadar mutlaka takviye iyot öneriliyor” diyen Çelik, Dünya Sağlık Örgütü ve Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği’nin gebelikte ve emzirme döneminde doktor kontrolünde iyot takviyesi önerdiğini söyledi.
Türkiye iyotla zenginleştirilmiş tuz sayesinde ilerleme kaydetti
Türkiye’de iyot eksikliğine bağlı guatr oranının 1990’larda çok yüksek olduğunu hatırlatan Çelik, 2000’li yılların başında başlatılan iyotlu tuz uygulamasının ciddi başarı sağladığını ifade etti. 1999’da okul çağı çocuklarında guatr oranı %38’e kadar çıkarken, bu oran iyotlu sofra tuzu kullanımıyla önemli ölçüde düştü.
“İyot profilaksisiyle tiroit bezindeki büyüme sorunları büyük ölçüde azaldı” diyen Çelik, bu uygulamanın halk sağlığı açısından kritik rol oynadığını vurguladı.
İyotun fazlası da riskli
Ancak Çelik, iyot alımında aşırıya kaçılmaması gerektiği uyarısında da bulundu. “İyot, iki ucu keskin bir bıçak. Fazlası da tiroit bozukluklarına yol açabilir” diyen uzman, bu tür takviyelerin kesinlikle doktor gözetiminde yapılması gerektiğini söyledi.
İyot açısından zengin besinler arasında deniz ürünleri, süt ve süt ürünleri, tavuk, yumurta ve balığın bulunduğunu da sözlerine ekledi.