İran Meclisi, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) İran'a yönelik yaptırımları yeniden uygulama kararının ardından bir kapalı oturum gerçekleştirdi. Bu oturumda, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması'ndan (NPT) çıkış meselesinin gündeme geldiği bildirildi. Meclis Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Sözcüsü İbrahim Rızayi, İran'ın NPT üyeliğinin sağladığı faydaları sorgulayarak, iş birliğini sürdürmenin gereği olmadığını ifade etti.
NPT'den Çıkış Tartışmaları
Kapalı oturumda, BMGK'nın 2015 yılında kaldırılan yaptırımları yeniden devreye alma kararının ardından NPT'den çıkış yolları ele alındı. Rızayi, bu konuda Meclis'te yaklaşık 15 öneri bulunduğunu ancak henüz bir karar alınmadığını belirtti. "Ulusal uzlaşı olmadan böyle bir kararın alınması mümkün değil" diyen Rızayi, mevcut anlaşmada kalmanın gerekliliğine dair bir neden görmediklerini vurguladı.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ile İlişkiler
Rızayi, NPT ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) tüzüğüne atıfta bulunarak, ajansın İran'a nükleer teknoloji ve sanayi geliştirme konularında destek vermesi gerektiğini belirtti. İran, programının barışçıl olduğunu kanıtlamak amacıyla yoğun denetimlere açık olduğunu ifade ederken, NPT üyeliğinden ve ajansla iş birliğinden elde ettikleri faydayı sorgulamaktadır. "Bu nedenle iş birliğini sürdürme gereği hissetmiyoruz" şeklindeki açıklamaları, İran'ın uluslararası ilişkilerdeki duruşunu gözler önüne serdi.
İran Dışişleri Bakanlığı'nın Tepkisi
İran Dışişleri Bakanlığı, E3 ülkeleri olarak bilinen İngiltere, Almanya ve Fransa'nın ABD ile birlikte, nükleer anlaşma ve BMGK kararlarını kullanarak İran'a yönelik yaptırımları yeniden uygulama girişimini "yasa dışı ve haksız" olarak nitelendirdi. Bakanlık, BMGK'nın 2231 sayılı kararında İran'ın nükleer programına getirilen sınırlamaların 18 Ekim 2025'te sona ereceğini hatırlatarak, bu tarihten sonra söz konusu kararın geçerliliğini yitireceğini vurguladı.
Avrupa'nın Yükümlülükleri ve İhlaller
Yapılan açıklamada, E3 ülkelerinin ABD'nin yönlendirmesiyle snapback mekanizmasını devreye soktuğu belirtilerek, bu ülkelerin nükleer anlaşma kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmediği, dolayısıyla anlaşmayı ihlal ettiği ifade edildi. Ayrıca, bu ülkelerin İran'ın barışçıl nükleer tesislerine yönelik saldırıları açık veya örtülü olarak desteklediği iddia edilerek, uluslararası hukukun ve NPT'nin ihlal edildiği vurgulandı.
İran'ın Resmi Tutumu
İran, BMGK'nın 2231 sayılı kararı uyarınca 2015 yılında yürürlükten kaldırılmış yaptırımların yeniden devreye girdiği yönündeki iddiaları reddetti. Bu bağlamda, İran'ın bu konuda resmi tutumunu 26 Eylül 2025 tarihinde BM Genel Sekreteri'ne ilettiği belirtildi. Açıklamada, E3 ülkeleri ve ABD'nin diyalog ve diplomasi yerine gerilimi artırmayı tercih ettikleri ifade edilerek, İran'ın ulusal çıkarlarını kararlılıkla savunacağına ve bu tür girişimlere güçlü bir şekilde karşılık vereceğine dikkat çekildi.
