Yaklaşık 4 bin ışık yılı uzaklıkta bulunan ZTF J2130 yıldız sistemi, bilim insanlarına Einstein’ın kütleçekim teorisini test etme fırsatı sunuyor. İki yıldız, yavaş ama kaçınılmaz bir birleşme sürecine girdiği için, bu kozmik olay kütleçekimin doğasına dair önemli veriler sağlamakta.
ZTF J2130 Yıldız Sistemi ve Yıldızların Özellikleri
ZTF J2130 sistemindeki iki yıldız, ölümcül bir sarmal hareketle birbirlerine yaklaşırken, bu durum kütleçekim kuramlarının test edilmesi için eşsiz bir zemin oluşturuyor. Gökbilimciler, bu iki yıldızın birbirine doğru ilerleyen yörüngesini uzun bir süredir gözlemlemekteydi. Ancak, sistemin bu kadar yüksek hassasiyetle gözlemlenmesi, elde edilen verilerin önemini artırıyor. Araştırmalar, yıldızların birbirine yaklaşma hızının mevcut teorik öngörülerle son derece uyumlu olduğunu göstermekte.
ZTF J2130, yaşlı bir yıldız sistemi olarak biliniyor. Bu sistemde yer alan yıldızlardan biri, Beyaz Cüce olarak adlandırılan, Güneş benzeri bir yıldızın çekirdeği olan son derece sıcak bir kalıntıdır. Diğer yıldız ise yaşam döngüsünün sonuna yaklaşan bir subdwarf yıldızıdır. Bu iki yıldız, o kadar yakın bir konumda yer alıyor ki, yörüngelerini 40 dakikadan daha kısa bir sürede tamamlamaktadırlar. Hatta yıldızlar birbirine temas etmeye başlamış durumda.
Kütleçekim Dalgaları ve Yıldızların Yakınlaşması
Güçlü kütleçekim etkisi, subdwarf yıldızından kopan maddelerin Beyaz Cüce’ye doğru akmasına neden olmaktadır. Bu hızlı ve büyük kütleli hareket, uzay-zaman dokusunda dalgalanmalar yaratarak kütleçekim dalgalarının yayılmasına yol açıyor. Bu dalgalar, sistemden enerji çalarak yıldızları her yıl biraz daha yaklaştırıyor. Yapılan ölçümler, yörünge periyodunun her saniye trilyonda ikilik bir oranla kısaldığını göstermektedir. Almanya ve İspanya’daki gözlemevlerinden toplanan veriler, bu yörünge süresinin büyük bir hassasiyetle tespit edilmesine olanak tanımıştır.
Einstein’ın Genel Görelilik Teorisi ile Uyum
Elde edilen bulgular, Einstein’ın genel görelilik teorisiyle büyük oranda örtüşmektedir. Bilim insanları, gelecekte LISA adlı uzay temelli gözlemevinin bu sistemden yayılan kütleçekim dalgalarını doğrudan ölçebileceğini öngörmektedir. Yıldızların sonunda birleşmesi beklenen olay, çıplak gözle görülebilecek kadar parlak bir süpernova patlamasına yol açacaktır. Bu süreç, ZTF J2130’un kütleçekimi sınamak için evrenin sunduğu nadir laboratuvarlardan biri olmaya devam edeceği anlamına gelmektedir.
