Zihin Unutsa Bile Beden Hatırlamaya Devam Eder
Travmalar yalnızca zihinsel değil, bedensel izler de bırakır. Kimi zaman bir dokunuşta tüylerin diken diken olması, kimi zaman bir sesle boğazın düğümlenmesi... Bu hislerin kaynağı çoğu zaman bilinç düzeyinde hatırlanmasa da, bedenin hafızasında saklıdır. Bilimsel olarak “somatik hafıza” olarak adlandırılan bu kavram, yaşanmış olumsuz deneyimlerin kaslara, organlara, hatta hücre düzeyine kadar işleyebileceğini gösterir.
Travma Anında Beden Ne Yapar?
Bir kişi tehdit algıladığında beden, otomatik olarak “savaş, kaç veya don” tepkilerinden birini gösterir. Bu refleks, beyindeki amigdala bölgesinin devreye girmesiyle başlar. Kalp atışı hızlanır, nefes değişir, kaslar gerilir. Travma anında bu tepki yarıda kesildiğinde ya da yaşanan duygu ifade edilemediğinde, enerji bedenin içinde sıkışabilir. Bu sıkışmışlık, yıllar sonra dahi fiziksel ağrı, yorgunluk ya da panik atak gibi belirtilerle geri dönebilir.
Bedenin Hafızası Nasıl Çalışır?
Bedenin hafızası, merkezi sinir sistemi, kas sistemi ve hormonal sistem arasında karmaşık bir etkileşimle çalışır. Örneğin çocukken yaşanmış bir korku, yetişkinlikte belirli ortamlarla karşılaşıldığında mide bulantısı, kas gerginliği ya da nefes darlığı gibi bedensel belirtilerle kendini gösterebilir. Bu durum, travmanın bilinçaltında değil; doğrudan bedensel bellekte kayıtlı olduğunu ortaya koyar.
Kaslarda Saklanan Duygular
Fizyoterapistler ve beden terapistleri, bazı kas gruplarının özellikle duygusal yükleri depoladığını ifade eder. Kalça, boyun, omuz ve karın bölgesi en sık duygusal gerginlik taşıyan yerlerdir. Özellikle “kalça kası travmanın kasıdır” görüşü, bu bölgenin bastırılmış korku ve öfke gibi duygularla sık ilişkili olduğunu ortaya koyar. Masaj, nefes çalışmaları ve yoga gibi tekniklerle bu bölgelerdeki gerginlik serbest bırakılabilir.
Beden Terapileri ve Travma Çözümü
Somatik terapi, travmayı yalnızca konuşarak değil; beden üzerinden ifade ederek çözmeyi amaçlar. Danışan, seanslarda bedensel farkındalığını artırır, kas gerilimlerini gözlemler ve bu fiziksel duyumlarla duygusal bağlantılar kurar. Somatik deneyimleme, TRE (Tension Releasing Exercises), bioenerji ve refleksoloji gibi yöntemler, travmanın hücresel düzeyde serbest bırakılmasına yardımcı olabilir.
Psikolojik Sorunlar Bedende Nasıl Belirti Verir?
Depresyon, anksiyete ve stres bozuklukları, sıklıkla kas ağrıları, mide problemleri, baş ağrısı ve cilt döküntüleri gibi fiziksel belirtilerle birlikte görülür. Bu, ruhun sıkıntısının bedende yankılanmasıdır. Özellikle bastırılmış travmalar, tanısı konulamayan kronik rahatsızlıklar şeklinde kendini gösterebilir. Bu nedenle, psikolojik iyileşme sürecinde bedensel yaklaşım da ihmal edilmemelidir.
Beden Dinlemeyi Öğrenmek: Duygulara Açılan Bir Kapı
Beden, sürekli bizimle konuşur. Kasılmalar, çarpıntılar, titremeler ya da nefesin daralması, duygusal bir geçmişin izlerini taşıyabilir. Bedenin verdiği tepkileri bastırmak yerine anlamaya çalışmak, duygusal farkındalığın temelini oluşturur. Travmalarla yüzleşmek her zaman kolay olmasa da, bedenin dilini anlamaya başlamak iyileşmenin ilk adımıdır.