Son olarak 6 Şubat 2023 tarihinde 50 binden fazla insanımızın hayatını kaybettiği Kahramanmaraş merkezli yaşanan deprem felaketleri konusunda yeni bir adım atılarak Deprem Erken Uyarı Sistemi EDİS sistemi hayata geçiriliyor. Bu sayede depremin olağan dalgaları 5-6 saniye önceden tespit edilme imkanı doğuyor.
Ülkemizin büyük bir deprem kuşağı üzerinde bulunması ve son olarak yaşanan Kahramanmaraş depremleri sonrasında erken uyarı sistemleri daha da ön plana çıktı. Bu konuda Türkiye’nin en önemli girişimlerinden biri olarak gösterilen Deprem Erken Uyarı Sistemi EDİS için şimdiden dünyanın farklı ülkeleri sıraya girdi.
5-6 Saniye Önceden...
Başta Meksika olmak üzere pek çok ülke bu uygulamayı kullanmayı planlarken fay hatları içerisine gömülen özel sensörler vasıtasıyla herhangi bir deprem anında alarmın devreye girmesi sayesinde az da olsa kaçış ve korunma imkanı sağlayan EDİS’e yapılacak yeni yatırımlar bu sistemin daha da kullanışlı bir hale gelmesi sağlanıyor. Dünyanın en çok deprem yaşandığı ülkelerden biri olan Japonya’da da kullanılan erken uyarı sistemleri sayesinde bu dalgalar insanlara ulaşmadan 5-6 saniye kadar önce tespit edilebiliyor.
Deprem Erken Uyarı Sistemi EDİS ile fay hatlarına yerleştirilen hassas sensörler vasıtasıyla deprem anında harekete geçen sistem kişileri depremin gerçekleştiği yere olan uzaklığa bağlı olarak anında uyarıya geçiyor. Böylece de deprem dalgalarının yayılmaya başladığı andan itibaren 5-6 saniye kadar öncesinde korunma veya kaçma fırsatı yaratıyor.
Yaklaşık 7 senedir üzerinde çalışılan 2 yıldır ise Marmara Bölgesi için hazırlanan bu sistemin Türkiye genelindeki bütün ilçelere kısa zamanda yayılması bekleniyor. Türkiye’de kamu yatırımı sayesinde devleşen bir unicorn olma yolunda ilerleyen EDİS’in maliyetinin ise 1 milyar dolar civarında olması hedefleniyor.
300 Milyon Dolarlık Yatırım
Şu anda bu uygulama Akçansa, Bayer, Esas Holding, Artaş İnşaat, Vadi İstanbul, Karaca, Arçelik, Vakıfbank, Ziraat Bankası, BOTAŞ, İnovia, Botaş, Akmerkez, Rönesans Holding, Pegasus gibi kurumlar tarafından kullanılmaya başlanırken ABD, Meksika, Japonya, Tacikistan, Pakistan, Fas ve Yunanistan gibi ülkeler için de bir ön görüşme talep edildi. Bu konuda en fazla ilerleme ise Meksika ile kaydedildi. Anlaşmaların sağlanması durumunda yapılacak olan 300 milyon dolarlık yeni bir yatırım ile Meksika'nın başkenti Meksiko’da EDİS uygulaması hayata geçirilecek.
