Günümüz radyonüklit tedavi yöntemleri, kanser tedavisinde önde gelen modellerden birini oluşturuyor. Radyoaktif ajanlar kontrollü ve amaca yönelik olarak doğru şekilde kullanıldığında, bazı hastalıkların tedavisini ve yaşam kalitesini olumlu yönde etkiliyor. DOKULARIN KORUNMASI ÖNEMLİ Verilen radyonüklit maddelerin kanserli dokuya gitmesi ve normal dokuların korunması öncelikli hedef. Bu yöntemlerin yan etkileri diğer yöntemlere göre daha sınırlı. Ayrıca hastaya tedav için verildikten sonra vücudun hangi bölgesinde, ne kadar etkili olduğu görüntü alınarak da tespit edilebiliyor. Nükleer Tp Uzmanı Doç. Dr. Emel Ceylan Günay radoiyot tedavisi hakkında merak edilenleri anlattı. ATOM TEDAVİSİ NEDİR? Halk arasında radyoiyot detavisi atom tedavisi olarak bilinir. Radyoaktif iyot 131'in yaydığı beta ışınlar tedavi amacıyla kullanılırken, daha uzun mesafeli gama ışınları, görüntü elde etmeye imkan sağlar. Atom tedavisi kapsül veya sıvı şeklinde uygulanıp ağız yoluyla alınır. Sıvı şekli su tadındadır ve hastayı rahatsız etmez. TEDAVİ KİMLERE UYGULANIR Atom tedavisi tiroit bezinin çok hızlı çalıştığı heptiroid durumunda (zehirli guatr) ve tiroid bezi kanserlerinin tedavisinde kullanılır. Hipertiroid tedavisinde düşük dozlarda, tiroid kanserinde ise daha yüksek dozlarda uygulanır. Bu tedavinin hamile ve emziren hastalara uygulanması doğru değildir. Bunun dışında her yaşta ve cinsteki hastalara uygulanabilir, gerekirse tekrarlanabilir. İyi hesaplanmış bir dozla genellikle bur uygulama yeterli olur. Ancak bazı hastalarda hastalık daha dirençli veya yaygın olabilir ve birden çok uygulama gerekebilir. ATOM TEDAVİSİNİN YAN ETKİLERİ VAR MI? Atom tedavisinin bazı minör yan etkileri olabilir. Geçici bir süre olmak şartıyla, nadiren de olsa boyunda ağrı veya hassasiyet gözlenebilir. Türükük bezlerinde şişlik görülebilir. Mide rahatsızlığı olanlarda tedaviden sonraki erken dönemde mide bulantısı görülebilir. Ancak bu etkilerin önüne geçmek veya minimumda tutmak bazı basit öneriler ile mümkündür. Atom tedavisinden sonra hastalar hamile kalabilir, doğum yapabilir ve emzirilebilir. Ancak tedavi sonrası hastalara altı ay hamile kalmalarını önermiyoruz. ATOM TEDAVİSİNDEN SONRAKİ SÜREÇ NEDİR? Hastanın aldığı doz yatmasını gerektirecek düzeyde ise,izolasyon amacıyla özel olarak hazırlanmış odalarda bir süre kalırlar. Bu odalar genelllikle aydınlık ve konforludur. Bu odaların duvarlarında ve kapılarında özel malzemeler vardır ancak dışarıdan fark edilmez. Hastanın üzerinde bulunan radyoiyottan yayılan ışınların miktarı azaldıktan ve halk arasına karışabilecek yasal doz sınırın altına indikten sonra hastalar taburcu edilebilir. Her hasta için farklı olmakla birlikte genellikle iki-üç gün içinde hastalar evlerine gönderilebilir. TABURCU OLDUKTAN SONRA HASTALARIN NELERE DİKKAT ETMESİ GEREKİR? Atom tedavisinden sonra uyulması gereken üç önemli konu var. Mesafe, süre ve temizlik. Hastanın aldığı doza göre değişmekle beraber yaklaşık 1-2 hafta kadar dikkat edilmesi gereken kurallar vardır. Kalabalık ortamlarda uzun süreli bulunmamak, ev halkı ile uzun süreli ve yakın mesafede bulunmamak gibi. Hijyen diğer önemli bir faktör. Verilen radyoiyot idrarla atıldığından tuvalet temizliğine, çamaşır, çatal kaşık gibi eşyaların temizliğine özen gösterilmeli.