Afrika'nın Altında Yatan Tektonik Hareketler ve Olası Bölünme: Bilimsel Gelişmeler ve Doğu Afrika Rift Vadisi'nin Önemi

Dünya üzerindeki kıtaların sürekli hareket ettiği ve yer aldıkları tektonik plakaların devamlı bir değişim içinde olduğu gerçeğini göz ardı etmek kolay olabilir. Milyonlarca yıl süren zaman dilimleri boyunca, bu plakalar birbirlerine doğru hareket edip, parçalanıp bükülerek dağ sıraları oluştururken veya okyanusları genişleterek devam eden süreçler yaşarlar.

Özellikle Doğu Afrika Yarığı gibi bölgeler, jeolojik olarak oldukça aktif konumdadır. Bu bölge, dünya üzerindeki en aktif tektonik bölgelerden biri olarak kabul edilir. Bu yarığın yaklaşık 25 milyon yıl önce oluşmaya başlamış olup Kızıldeniz'den Mozambik'e kadar uzanan 3,500 kilometrekarelik bir alana yayıldığı bilinmektedir.

Afrika kıtası, tarih boyunca tek bir tektonik plaka üzerinde hareket ettiği düşünülüyordu. Ancak 1970'lerden bu yana, Afrika plakasının Doğu Afrika Rift'i boyunca Nubya ve Somali plakaları olarak adlandırılan iki yeni plakaya bölündüğüne dair kanıtlar artmaktadır. Bu durum, bilim insanlarının Afrika'nın gelecekteki bölünmesi ihtimali üzerindeki tartışmalarını da beraberinde getirmiştir.

Bilim dünyası, bu bölünmenin altında yatan nedenleri anlamak için çeşitli teoriler üzerinde çalışmaktadır. Önde gelen bir teori, Dünya'nın mantosundaki ısı bulutlarının Kenya ve Etiyopya kubbesinin altındaki litosferi (kabuk ve katı üst manto) oluşturduğu ve gerdiği yönündedir. Bu gerilme, kırılgan kıta kabuğunu bir dizi fay hattı boyunca kırmış ve Büyük Rift Vadisi'ni oluşturmuştur.

GPS ölçümleri, Nubya ve Somali levhalarının yılda ortalama 7 mm oranında farklılaştığını ve bu farklılaşmanın Doğu Afrika Rifti boyunca devam ettiğini göstermektedir. Şu anda yarığın deniz seviyesinin üzerinde olduğu ancak genişledikçe iç kısımlarının zamanla alçalabileceği belirtilmektedir.

Bu bilimsel veriler ışığında, Afrika'nın bölünme süreci eğer gerçekleşecekse, bu milyonlarca yıl sürebilecek bir zaman diliminde gerçekleşecektir. Bu bölünme, gelecekte kıtayı anakaradan ayıracak denizlerin oluşmasına neden olabilir.

Bu bağlamda, 2018'de Kenya'da meydana gelen çatlak konusundaki jeologlar arasındaki fikir birliği, bu olayın önceden var olan bir yarık olduğu ve eski volkanik aktivitelerin ardından su ile dolmuş külün çökmesiyle aniden fark edildiği yönündedir. Bu durum, kısa vadeli bir olay olup, Afrika'nın genel bölünme süreci hakkında kesin bir gösterge değildir.

Eğer başka bir değişiklik veya düzenleme isteğiniz varsa, lütfen belirtin, yardımcı olmaktan memnuniyet duyarım.